Hoe werkt een koekoeksklok?

Een koekoeksklok geeft net dat beetje extra sfeer in huis. Deze klassieker onder de klokken staat bekend om het prachtige houtsnijwerk en het vrolijke vogeltje dat ieder uur weer tevoorschijn komt. Maar hoe werkt een koekoeksklok?

Wat is een koekoeksklok?

De koekoeksklok is oorspronkelijk afkomstig uit het Zwarte Woud in Duitsland. Omstreeks 1730 vond een klokkenmaker de techniek uit waarmee de kenmerkende roep van een koekoek geïmiteerd kan worden. De koekoek komt om het uur of halfuur uit de klok tevoorschijn en maakt dan geluid. Hoe vaak het geluid wordt afgespeeld is afhankelijk van hoe laat het is. Als het bijvoorbeeld vijf uur is komt het vogeltje vijf keer naar buiten en roept het vijf keer ‘koekoek’.

De klok zelf heeft vaak de vorm van een vogelhuisje, waar de slinger en de gewichten onder hangen. De koekoeksklok bevat vaak snijwerk in de vorm van takken, vossen en hazen. Ook bestaan er varianten waarbij de koekoek is vervangen door bijvoorbeeld dansende poppetjes of andere dieren.

Hoe werkt een koekoeksklok?

Één van de gewichten zorgt ervoor dat het raderwerk en de slinger in beweging blijft, via dit raderwerk worden ook de wijzers aangedreven. Via het andere gewicht wordt het slagwerk aangedreven, dit komt ieder half uur in beweging door een mechaniek wat door de wijzeraandrijving geactiveerd wordt. Er zijn ook exemplaren met drie gewichten, hierbij is het derde gewicht meestal voor de aandrijving van dansende poppetjes en een muziekwerkje.

Elk uur klinkt het aantal slagen van het betreffende uur op een gong en komt de koekoek naar buiten en geeft dan ook het aantal uur weer via de roep van de koekoek. Op het half uur klinkt dit eenmalig.
Dankzij een mechaniek in het uurwerk gaat het deurtje open en komt het vogeltje naar buiten. Vervolgens zorgen balgen en fluitjes in de klok ervoor dat er geluid uitkomt. Op één van de blaasbalgjes zit een ijzerdraadje dat onder de staart van het vogeltje zit en bij het optillen van de betreffende blaasbalg wordt de staart van de vogel opgetild waardoor hij beweegt. 

De meeste koekoeksklokken zijn zogenaamde daglopers, bij deze moeten dagelijks de gewichten opgetrokken worden, acht-daagse uurwerken zijn ook mogelijk.

Heden worden er nog steeds volop koekoeksklokken gefabriceerd.

Een koekoeksklok repareren

Vanwege alle kleine onderdelen die naadloos op elkaar afgestemd moeten zijn, is het mechaniek van de koekoeksklok extra fragiel en kwetsbaar. Veelvoorkomende problemen zijn dat de klok niet goed loopt of dat het geluid niet te horen is door defecte blaasbalgen. Ook kan het gebeuren dat de vogel niet of op verkeerde momenten naar buiten komt.

Zelf sleutelen aan uw klok is geen goed idee. Laat uw koekoeksklok liever repareren door een deskundige klokkenmaker, waar u terechtkunt voor onderhoud, reparatie of restauratie van uw klok. Bij Alex Muller Klokkenreparatie weet u zeker dat uw klok op de juiste manier onder handen wordt genomen. Deze klokkenmaker uit Papendrecht heeft alle benodigde kennis en vakmanschap in huis om uw koekoeksklok te repareren.